Complicaties (functies) van een horloge

Een horloge dat meer kan dan alleen de tijdsaanduiding, heet een ‘gecompliceerd’ uurwerk. Elke extra functie die het horloge biedt, wordt een complicatie genoemd. Voorbeelden van complicaties zijn onder meer een kalender, een timer of een maandaanduiding. In dit artikel worden de meest voorkomende complicaties besproken.

Datum

Veel horloges kunnen de datum weergeven. Veel mensen kiezen voor dit type horloge omdat ze het handig vinden om naast de tijd, ook de datum snel te kunnen aflezen. Horloges kunnen datums op verschillende manieren laten zien. De manier die het vaakst voorkomt, is via een opening in de wijzerplaat. Ook komt het voor dat de datum langs de rand van het horloge loopt. Je kunt de datum dan aflezen door een wijzer. Verder zijn er horloges waarbij de datum zichtbaar is op een kleine wijzerplaat, die te vinden is op de grote wijzerplaat.

Dagaanduiding

Naast horloges die de datum kunnen aangeven, geven ook veel horloges de dagen aan. Met deze complicatie kun je dus aflezen welke dag het is. Soms wordt de dag letter voor letter gespeld, maar meestal wordt de dag met een afkorting weergegeven. Net als bij de datums, zijn er ook bij de dagen verschillende manieren waarop deze zichtbaar kunnen zijn, bijvoorbeeld met een klein venster, of weer met een kleine wijzerplaat die op de grote wijzerplaat te vinden is.

Maandaanduiding

Een complicatie van ongeveer gelijke aard als bovenstaande, is een horloge dat ook de maand kan aanduiden. De datum wordt meestal zichtbaar gemaakt door een kleine opening die op de wijzerplaat zit, of door een kleine wijzerplaat die een aparte wijzer heeft. De maand wordt, net als de dagen, meestal afgekort op het horloge en niet voluit geschreven.

Driedubbele kalender

Er zijn horloges die zowel de dag, datum als maand kunnen aangeven. Deze horloges worden een driedubbele, of ook wel volledige kalender genoemd. In het Engels staat dit type horloge bekend als de “triple calendar” of de “complete calendar”. Er zijn twee types horloges met deze functies die het vaakst voorkomen. Bij het ene type worden de dag en de maand zichtbaar door een kleine opening in de wijzerplaat. De datum wordt dan met een wijzer zichtbaar. Bij het andere type worden de datum, dag en maand door aparte wijzerplaten met kleine wijzers zichtbaar gemaakt.

Jaarlijkse kalender

Dit type horloge laat het verschil zien tussen lange en korte maanden. Er wordt echter niet rekening gehouden met schrikkeljaren. Daarom moet dit type horloge aan het eind van februari handmatig worden versteld.

Eeuwige kalender

Dit type horloge houdt wel rekening met schrikkeljaren. Dit horloge hoef je niet in februari handmatig te verzetten. Het voordeel van dit horloge is dus dat je niets aan de kalender hoeft te doen en deze automatisch goed staat.

Stand van de maan

Horloges met een volledige kalender kunnen vaak ook informatie over de maan weergeven. Met deze complicatie wordt het mogelijk om te zien wat de actuele stand van de maan is. Vooral vroeger was deze functie nuttig, met name voor mensen die werkzaam waren op zee en daardoor graag informatie wilden over de getijden.

Chronograaf

Ook de chronograaf is een complicatie die veel voorkomt bij horloges. Met deze functie is het mogelijk om de tijd te meten. Meestal kun je seconden en minuten meten. Er bestaan ook chronografen met meerdere opties, zoals het meten van uren of van delen van een seconde.

Tachymeter

Een andere complicatie is een tachymeter. Dat is een schaal waarmee je de snelheid van een bewegend voorwerp kunt meten. Dat gebeurt in combinatie met de chronograaf. Meestal wordt de schaal weergegeven in kilometer per uur.

Overige complicaties

Dit zijn de meest voorkomende complicaties bij horloges. Andere complicaties die kunnen voorkomen, zijn de stand van de zon, rattrapante, tweede tijdzone, stopwatch, wekker, tourbillon of repetitiewerk.